Autor obrađuje problematiku izopštenosti djece iz vršnjačke zajednice, svugdje prisutnu, pa i u Crnoj Gori, kao i mogućnosti poboljšanja psihofizičkog stanja te djece postignuto vježbanjem borilačkih vještina (konkretno taekwondo-a).
Moguće vrijednosti borilačkih vještina za »izopštenu(isključenu)« djecu
Maltretiranje (Bullying) je globalni problem, i J.Koreja nije izuzetak. U ovom tekstu iznijeću jedan od tipova maltretiranja, »izopštenost«, i kako borilačke vještine mogu biti rješenje ove problematike. Vjerujem da predloženo »rješenje« ovog tipa maltretiranja može biti podjednako primjenjeno i van J. Koreje…
Postoji fenomen u J.Koreji koji se naziva »wangtta«. Wangtta je osoba, najčešće dijete (mada i odrasla osoba može takođe imati ovo iskustvo), koja je isključena iz grupe kojoj bi trebala pripadati (u školi, vrtiću i sl). Kao isključena, wangtta može iskusiti različite oblike maltretiranja, kako verbalno, tako i fizičko. Međutim, najčešći oblik maltretiranja je izopštenost, odnosno potpuno ignorisanje kada se prema wangtta-i ponaša kao da on/a ne postoji.
Izopštenost je sama po sebi strašna, a u duštvu orijentisanom na grupu kao što je J.Koreja, problem je posebno ozbiljan, jer je pripadnost grupi od fundamentalnog značaja za osjećaj bitnosti osobe, i biti izopšten/a je uzrok osjećaja velike sramote. Zapravo, u J.Koreji nije retkost da su djeca koja su tretirana kao wangtta izvršila samoubistvo. Ovo je tragičan, ali vrlo čest slučaj u J.Koreji.
Koje anti-bullying (anti-wangtta) metode pružaju borilačke vještine?
U ovom kontekstu, podučavanje tehnikama samoodbrane je od male pomoći kao metoda anti-bullying-a, jer je zlostavljanje više emotivno nego fizičko. Paradoksalno je da je za ovu djecu fizičko zlostavljanje podnošljivo. Objašnjenja koja sam čuo od koreanaca/ki koji/e su pretrpjeli maltretiranje je da to treba prihvatiti i sačekati da prođe. Eventualno, neko drugi će postati wangtta i fokus će preći sa vas na nekog drugog. Paradoks je, da ukoliko je maltretiranje fizičko, to znači da je vaše prisustvo primećeno. Niste još uvijek potpuno ignorisani i ne odnose se prema vama sa potpunim nepoštovanjem, odnosno kao da ne postojite. Kao djete toliko »gladno« za pažnjom, koje čak i negativan odnos prema sebi smatra dovoljnim, fizički maltretirano djete je često spremno da to i prihvati. U društvu orijentisanom ka grupi, najopasniji vid maltretiranja je izopštenost djeteta, koje se iz osjećanja velike usamljenosti odlučuje za samoubistvo.
Želja za primećenošću, da je prisutnost osobe prepoznata, je stalno prisutna u Orijentalnoj psihi i bitan je motiv kod djece. Kao primjer , može poslužiti poznata manga i anima serija Naruto, u kojoj je jedna od glavnih pokretačkih snaga glavnog lika da bude prepoznat i prihvaćen od strane sela i vršnjaka. Narutov put od izgnanika do primjećenog i prihvaćenog člana društva predstavlja osnovni motiv zapleta, što je možda i uzrok njegove popularnosti ne samo u Japanu, već i u J.Koreji. Iako sam uvjerenja da je izopštenost najgori oblik maltretiranja, neosnovano je umanjivati užasan efekat verbalnog i fizičkog maltretiranja na djete.
Po mom mišljenju, najviše što borilačke vještine mogu pružiti izopštenoj djeci je zajednica, grupa fokusirana na izvršenje zadataka, što dojang (sala za vježbanje, prim.prev.) može pružiti. Pretpostavljam da je moguće da dijete bude izopšteno čak i u dojang-u, ali uz blisku interakciju pažljivog i senzitivnog (za uočavanje znakova maltretiranja, prim.prev.) instruktora, mogućnosti maltretiranja su dosta male. Osjećaj »pripadnosti grupi« je neizbežan na treningu borilačkih vještina. Čak i kada je djete ignorisano od strane ostalih članova/ca kluba, aktivnosti kao što su trening formi, gdje se svi kreću na komandu instruktora, »vještački« kreira grupu. U tom trenutku realizovanja sinhronizovanih pokreta svi članovi/ce kluba kreiraju jednu grupu, koja uključuje i izopštenu djecu. Druga aktivnost koja iziskuje partnerski rad, i samim tim stvaranje osjećaja pripadnosti »grupi« je dogovoreni sparing (sparing na jedan i tri koraka, Il Soo Sik i Sam Soo Sik, prim. prev.). Dijete koje bi u nekim drugim prilikama bilo ignorisano kao wangtta, u dojang-u je »na silu« uključeno u vježbe sa partnerom, i cio proces je nadgledan od strane instruktora. Takođe, dosta osoba koje se bave borilačkim vještinama mogu posvedočiti da dojang vremenom postaje druga »porodica« i da osobe koje nemaju ništa zajedničko van dojang-a su tu povezane zajedničkim vidom rekreacije. Dojang često odigra ulogu katalizatora za prijateljstva koja ne bi bila sklopljena u nekim drugim uslovima. Nadajmo se da će dojang doprineti izopštenoj djeci da na treninzima ostvare odnose kao i ostali. Ako ništa drugo, dojang može predstavljati djetetov alternativni prostor, daleko od škole ili nekog drugog »negativnog« okruženja, u kojem on/a nije wangtta.
Pored toga, često je slučaj da su žrtve maltretiranja bojažljiva i stidljiva djeca. Treniranjem borilačkih vještina se ne može promjeniti nečija ličnost (neće neminovno od zatvorene osobe stvoriti otvorenu), ali će pomoći da se osoba ugodnije osjeća u sopstvenoj koži. Ugodnije osjećanje u sopstvenom tijelu, potpomognuto sposobnošću okretnog i sigurnog kretanja, nesumnjivo ima pozitivan efekat na samopoštovanje. Polako, ali stalno napredovanje u sposobnostima, vještini i nivoima znanja (zvanja, odnosno pojasevima, prim. prev.) postaje za djecu novi standar vrednovanja. Čak i djeca potpuno nevična borilačkim vještinama će, kroz konstantne treninge, napredovati u nivoima znanja vještine. Dijete koje je van dojang-a izbegavano, poštovano je i uvažavano u dojang-u, iako možda samo površno, na osnovu pojasa koji posjeduje, i to najviše od niže rangiranih učenika/ca (sa nižim pojasom, prim. prev.). Poboljšanje djetetovog samopoštovanja često doprinosi da se dijete osjeća i izgleda samopouzdanije, i samim tim ne izgleda više kao laka meta za maltretiranje, što potencijalno može proizvesti da maltretiranje prestane.
Iako ne odustajem od podučavanja djece anti-bullying tehnikama samoodbrane, mišljenja sam da je prava vrijednost treniranja borilačkih vještina za izopštenu (wangtta) djecu sticanje osjećaja pripadnosti zajednici, što dojang i pruža. Dojang može za djecu postati potencijalni novi »sigurni« prostor, gdje dijete postaje dio »porodice« okupljene oko birilačke vještine kojom se bavi. Takođe, trening i napredovanje u ovladavanju borilačkom vještinom pružaju djetetu drugačiji kriterijum rasuđivanja, zasnovan na programu napredovanja (rangiranja) borilačke vještine koji svi koji vježbaju moraju ostvariti. Konstantnim treningom wangtta može sebe “dokazati” pred drugima i samim tim zadobiti njihovo poštovanje. Ovo, kao i pozitivni uticaji fizičkog treninga, utiču na izgradnju djetetovog samopoštovanja, što za uzvrat smanjuje vjerovatnoću da dijete bude potencijalna žrtva. Uvjeren sam da su ovi pozitivni efekti vježbanja borilačkih vještina relevantni kako u društvima orijentisanim na grupu, tako i u društvima orijentisanim na individuu.
Ovaj rad bio je napisan za potrebe »Anti-Bullying Blogging Carnival«, organizovanom od strane Colin Wee-a iz Jung Do Kwan Traditional Tae Kwon Do-a (Jung Do škole tradicionalnog taekwondo-a, prim. prev.).
Sanko Lewis je nosilac 4.DAN ITF Taekwon-Do-a i 2.DAN Hapkido-a. Direktor je istraživanja, edukacije, marketinga i informisanja SA-ITF (ITF, Južna Afrika). Nastanjen je u Seoul-u (J.Koreja) gdje je Univerzitetski profesor Engleske književnosti i instruktor ITF verzije taekwondo-a i Hapkido-a u »The Way« Akademiji borilačkih vještina (www.thewaymartialsarts.org).
Autor:
Sanko Lewis
Preveo i uredio tekst:
Zoran Nedić
Tekst je preuzet iz Totally Taekwondo-a, br.23, januar 2011
U originalu:
Sanko Lewis: »The possible Value of Martial Arts for Ostracised Korean Children«
