istorijat

1. taekwondo,koreni
2. kwan-ovi,začetak ideje o taekwondo-u
3. taekwondo,nastanak i razvoj

TAEKWONDO, KORENI

Najraniji podaci o autohtonim borilačkim vještina u Koreji datiraju iz perioda oko 50.godine p.n.e. Ovaj najraniji oblik Koreanske borilačke vještine poznat je kao Taek Kyon. Dokazi o tome mogu se naći na slici zida grobnice iz tog perioda, koja predstavlja dva čovjeka u borbenom stavu. Dokaz je dosta diskutabilan, jer postoje mišljenja da su ovi ljudi ustvari prikazani kako plešu. Dalji razvoj borilačkih vještina na Koreanskom poluostrvu, ukoliko se ova slika može smatrati kao dokaz da njihov začetak seže u toliko davnu prošlost, prati istorijski razvoj koreanskog poluostrva (vidi dio Istorija Koreje). Tokom vladavine Koryo dinastije, sport Soo Bakh Doo (Subak) koji je u to vrijeme bio dio vojne obuke, postaje dosta popularan. Tokom vladavine Joseon dinastije, poznate i kao Yi dinastije (1392-1910), ovaj dio vojne obuke je nestao. Možda je uzrok tome u činjenici da je Kralj Taejo, osnivač Joseon dinastije, zamijenio Budizam Konfućionizmom, kao državnom religijom. Po Konfućionizmu, “viša” klasa (elita) je potrebno da izučava poeziju i muziku, dok je bavljenje borilačkim vještinama nešto čime se bavi običan čovjek, odnosno “niža” klasa.

vrh strane

KWAN-ovi, ZAČETAK IDEJE O TAEKWONDO-u

Da bi se mogao objasniti nastanak taekwondo-a, kao borilačke vještine kakvu danas poznajemo, potrebno je imati u vidu uslove u kojima je nastala.

Kao što se iz same taekwondo tehnike vidi, na taekwondo su imale uticaja mnoge druge borilačke vještine,prije svih japanske (judo, aikido, karate) i od njih u najvećoj mjeri karate. Razloga je više. Pored već navedenog (vidi dio taekwondo,koreni), razlog leži i u vrlo surovoj japanskoj okupaciji u periodu 1910-1945.god. (vidi dio istorija Koreje). Japanska okupacija je uticala na propadanje Koreje u svakom pogledu, tako da je za mnoge mlade ljude jedina mogućnost za boljim životom bila privremeni odlazak iz Koreje. Destinacije su bile Kina, gdje su uglavnom odlazili radi posla, ili Japan, gdje su odlazili kako za poslom, tako i iz želje da se obrazuju (najčešće pod lažnim, japanskim imenima). U Japanu, mnogi su se bavili japanskim borilačkim vještinama, prije svega karateom, ali u određenoj mjeri i judo-om i aikido-om. Kao dokaz ovoj tvrdnji može poslužiti i podatak da su karate stil Koyukushinkai upravo kreirali Koreanci.

40tih godina XX.vijeka, sa približavanjem kolapsa japanskog carstva i popuštanjem njegovih stega kod kuće, mnogi su se vratili u Koreju. Kod kuće su zatekli zemlju u haosu. Neki od njih, u želji da pomognu kako najbolje mogu, ali i iz potrebe za rješavanjem svoje lične egzistencije su osnivali kwan-ove, škole borilačkih vještina (bavljenje borilačkom vještinom kod vježbača/ice kreira dobar mehanizam samoodbrane, ali utiče i na razvijanje pravilnog rasuđivanja i osnaživanje plemenitosti,pa osoba koja se njom bavi može pozitivno promjeniti kako svoj tako i život sredine u kojoj se nalazi). U kratkom periodu osnovano je 6 kwan-ova,dok su ostali nastajali ubrzo nakon ovih najbitnijih. 6 najbitnijih kwan-ova su:
1. Chung Do Kwan (1944),
2. Song Do Kwan (1944),
3. Moo Duk Kwan (1945),
4. Yun Moo Kwan (1946),
5. Chang Moo Kwan (1947),
6. Kuk Moo Kwan (1949).

Pošto naziv taekwondo još uvijek nije nastao, stilovi koji su izučavani u ovim školama su se nazivali:
1. tae soo do (udarac nogom,pesnica,put/način),
2. tang soo do (put/način kineske ruke),
3. kong soo do (put/način otvorene ruke),
4. kwonbop (put/način pesnice).

Chung Do Kwan ili Blue Wave Institute (Institut plavog talasa) je 1944.god. osnovao Won Kuk Lee (1907-2003).
Lee je u toku svojih putovanja po Kini i Japanu (Okinawa) izučavao tamošnje borilačke vještine, istovremeno vježbajući i koreanske borilačke vještine, koje su bile zabranjene u Koreji. U Japanu je trenirao kod Gichin Funakoshi-a, učenika Yasutsuna Itosu-a, osnivača Shotokan karatea.

Po povratku u Koreju (1944), Lee zatiče zemlju u haosu. Seoul je bio grad u kojem su po ulicama bande i političke grupe vladale i često su konflikti bili rešivi jedino primjenom borilačkih vještina. Kao odgovor na ulično nasilje, japanske okupacione vlasti zatvaraju instruktore borilačkih vještina, zbog čega je Lee više puta mijenjao lokaciju škole. Po povlačenju Lee-a, vođstvo Chung Do Kwan-a je preuzeo Woon Kyu Uhm.

Song Moo Kwan ili Ever Youthful Institute of Martial Arts (Institut borilačkih vještina vječno mladih) je 1944.god. osnovao Byung Jik Ro (1919-    ).

U toku studija u Japanu, počeo je vježbati Shotokan karate (1936) kod istog učitelja kao i Lee, Gichin Funakoshi-a. Pošto je položio za crni pojas (1944), vratio se u Koreju, u svoje rodno mjesto Kaesong. Još kao dječak posmatrao je u lokalnom hramu vježbače koreanske borilačke vještine, pa je poznavanje Shotokan Karatea ukrstio sa poznavanjem starih koreanskih borilačkih vještina, osnivajući Sang Moo Kwan (1944). Prvih nekoliko pokušaja da otvori školu je propalo, ali uz snažnu volju, kakaterističnu za Koreanski narod, 1953.godine to ponovo čini. Najveći broj učenika je bio iz redova stranih vojnika koji su po okončanju rata i povratka kući nastavili vježbati, šireći uticaj Sang Moo Kwan-a van Koreje. Iste godine, Ro postaje Izvršni Direktor nove Koreanske Kong Soo Do Asocijacije, preteče Koreanske Taekwondo Asocijacije (KTA), koja je ujedinila škole u kreiranju jedinstvene borilačke vještine taekwondo.

Soo Bahk Do Moo Duk Kwan ili Institute of Martial Virtue (Institut borilačke moralnosti) je 1945.godine osnovao Hwang Kee (1914-2002).
Vježbanju drevnih koreanskih borilačkih vještina (taekkyon i subak) posvetio se još kao dječak. Ni u vrijeme okupacije, kada je

od strane Japanskih okupacionih vlasti bilo zabranjeno vježbanje borilačkih vještina, Kee nije prekidao sa vježbanjem. To ga je (1936) koštalo slobode i suočavanja sa smrtnom presudom. Kee je zato bio primoran da napusti Koreju i izabrao je da se preseli u Kinu, gde je radio na izgradnji željeznice u Mandžuriji.  Vrijeme provedeno u Kini iskorišćava da izučava Kineske borilačke vještine kod učitelja Yang Kuk Jin-a, i izučava: she bop (stavove), bo bop (kretanja), ryun bop (kondicija), hyung (forme). Pod uticajem  Kineskih borilačkih vještina, Kee počinje da podučava Soo Bahk Do, relativno novu borilačku vještinu nastalu nakon što je Kee pronašao pisanu kolekciju Muye Dabo-Tongji-a, drevne borilačke vještine koja datira iz Yi (Chosun) dinastije.

Yun Moo Kwan ili Wisdom Way Institute (Institut puta mudrosti) je 1946.godine osnovao Chun Sang Sup.

Chun je u toku školovanja, izučavao paralelno judo i karate. U toku Koreanskog građanskog rata (1950) Chun je odveden u Sjevernu Koreju gdje je, vjeruje se, i ubijen. Nakon Chun-ovog nestanka, Yun Moo Kwan je zatvorena, ali je kasnije pod nazivom Ji Do Kwan ponovo otvorena i to od strane dvojice Chun-ovih učenika, Kwe Byung Yoon i Chong Woo Lee-a.

Chang Moo Kwan ili Martial Spirit Training Institute (Institut za vježbanje borilačkog duha) osnovao je 1947.godine Byung In Yoon (1920-1983).

U Seoul-u je 1946.godine otvorio Taekkyon klub . Takkyon, koreanska borilačka vještina, je zbog haotičnog stanja u zemlji posle japanske okupacije, bila zloupotrebljavana od lokalnih bandi koje su uznemiravale stanovništvo. Na Yoon-ovo izčavanje borilačkih vještina snažan uticaj je imala kineska Chung fa, a kasnije i japanski Shudokan Ryu Karate, kojim ga je u toku studija podučavao njegov osnivač Kenken Toyama. Početkom građanskog rata u Koreji, pod uticajem brata odlazi u Sjevernu Koreju (1951), gdje i ostaje do kraja svog života. Nam Suk Lee, njegov prvi učenik, po kraju građanskog rata nastavlja sa radom škole, koja ubrzo postaje najpoznatija škola samoodbrane u Seoul-u.

Kuk Moo Kwan ili National Martial Art Institute (Nacionalni Institu borliačkih vještina) je osnovao 1949.godine Suh Chong Kang.

U toku japanske okupacije, Kang je tajno sa Lee-jem vježbao u okviru Chang Do Kwan-a.
U toku građanskog rata, nekoliko puta je uspio da pobegne svojim progoniteljima, koristeći vještine koje je poznavao. Kasnije, 1955.godine je od strane Generala Choi-a, Hong Hi-a, bio postavljen za Direktora HID-a (Vojne Obavejštajne Agencije Južne Koreje). Iskoristivši poziciju Ambasadora u Maleziji, 1968.godine emigrira u SAD, kako bi omogućio svojim sinovima da steknu bolje obrazovanje. Doselio se u New York i postao je prvi Predsjednik American Tae Kwon Do Association, uz KTA (Korean Taekwondo Federation) jednu od najmoćnijih nacionalnih taekwondo saveza na svijetu. Njegovi sinovi su kasnije nastavili sa radom Kuk Moo Kwan-a.

vrh strane

TAEKWONDO, NASTANAK I RAZVOJ

Uviđajući da podijeljenost na škole (kwan-ove) ne može dovesti do kreiranja jedinstvene autohtone borilačke vještine, grupa uticajnih ljudi (majstora borilačkih vještina, finansijera, političara i vojnih lica) (Južne) Koreje je 11.04.1955.godine odlučila da objedini sve postojeće stilove koji se vježbaju u Koreji, pri tome eliminišući strane elemente iz njih (posebno Japanske ubačene kao poslijedica dugogodišnje okupacije). Među ovim ljudima bili su: Yoo Hwa Chung, Son Duk Sung, General Choi (Hong Hi), General Lee Hyung Ku, Cho Kyung Kyu, Chung Dae Chun, Han Chang Won, Chang Kyung Rok, Hong Soon Ho, Ko Kwang Rae, Hyun Jong Myung.

Iako postoji dosta kontraverzi, izgleda da je kovanicu taekwondo, upravo kreirao General Choi i to na osnovu toga da sistem obuhvata udarce i rukama i nogama i da se u velikoj mjeri oslanja na tradicionalnu borilačku vještinu taekkyon.
Pošto je kreiranje Koreanske borilačke vještine u velikoj mjeri bilo i političko pitanje, kao što se iz šarolikosti okupljenih i može vidjeti, presudnu ulogu u imenovanju je imao i Predsjednik (Južne) Koreje gdin. Rhee. On je u prvom trenutku odbio da se vještina nazove taekwondo, već da nosi naziv taekkyon. Ipak, prijedlog Generala Choi-a je prihvaćen nakon njegovog objašnjenja da se novi sistem razlikuje od sistema koji čini taekkyon. I pored svega, dosta majstora konkurentskih škola je dugo vremena odbijalo da prihvati opšteprihvaćeno riješenje.
U jesen 1959.godine, General Choi je još jednom sazvao skup majstora svih škola sa namjerom da se prihvati unifikacija vještine i da kao takva vještina postane član Koreanskog Sportskog Saveza, pod čije su pokroviteljstvu već bili Judo i Kumdo (Koreanska verzija Kenda). Cilj okupljanja je bio da se usaglase filozofski aspekti taekwondo-a. Na ovom skupu su bili predstavnici: Song Moo Kwan-a (Byung Jik No), Ji Do Kwan-a (Kwe Byung Yoon), Chang Moo Kwan (Nam Suk Lee), Moo Duk Kwan (Hwang Kee), Oh Do Kwan-a i Chung Do kwan-a (General Choi je bio predstavnik obe škole). Na skupu je, posle duge debate ipak usvojeno da se sve škole objedine pod istom borilačkom vještinom, taekwondo. Istovremeno, kreirana je i Koreanska Taekwondo Asocijacija, i General Choi je izabran za njenog prvog Predsjednika.
Studentski protesti (1960) su doveli do pada Rhee-jeve Vlade, što je direktno uticalo da se promocija taekwondo-a kao nacionalnog sporta ostavi po strani za neka bolja vremena.
Slijedeće godine (1961) za Predsjednika Južne Koreje izabran je Chung Hee Park, dok je General Choi izabran za Ambasadora u Maleziji. Ambasadorski angažman uticao je da se Gen. Choi na neko vrijeme udalji od političkih dešavanja vezanih za taekwondo. U međuvremenu, novi majstori su preuzeli škole, tako da je Koreanska Taekwondo Asocijacija promjenila naziv u Koreanska Tae Soo Do Asocijaciju.
Po povratku u Koreju (1965) General Choi je sa tugom zaključio da pravila koja se primjenjuju na takmičenjima u Tae Soo Do-u predstavljaju samo kopiju pravila sa Karate takmičenja. Ali, ovog puta njegov naziv vještine je prihvaćen i ponovo je izabran za Predsjednika obnovljene Koreanske Taekwondo Asocijacije. U cilju promocije taekwondo-a, General Choi je zajedno sa svojim saradnicima (Kyo Cha Han, Jong Soo Park, jae Hwa Kwan, Joong Keun Kim) započeo sa nizom demonstracija taekwondo-a van Koreje.
Globalna promocija taekwondo-a doprinela je osnivanju ITF-a, International Taekwon-Do Federation (1966).
Želja Generala Choi-a da promoviše taekwondo u Sjevernoj Koreji i na taj način utiče na pomirenje podijeljenog naroda, nije najbolje prihvaćena od strane Vlade Južne Koreje. General Choi je bio prinuđen da emigrira. Emigrirao je u Kanadu, gdje je preneo i sjedište ITF-a.

Pošto se taekwondo već dokazao kao koreanski brand, od strane Vlade Južne Koreje je pokušano da se pronađe osoba koja će sa nesmanjenim uspjehom  nastaviti rad Generala Choi-a. Izbor, koji se pokazao i najbolji mogući, je pao na dr Un Yong Kim-a, (“zmaja iznad oblaka”). Koliki je značaj Generala Choi-a za rani razvoj tradicionalnog taekwondo-a, toliki je značaj dr Kim-a bio za razvoj taekwondo-a kao svjetskog sporta. Dr Kim, poznati koncertni pijanista, poliglota koji tečno govori pet jezika i vrsni intelektualac, u taekwondo je ušao u toku svog službovanja u Ujedinjeniom Nacijama (UN) kao predstavnik Južne Koreje (1967). Zajedno sa Generalom James Van Fleet-om i uz podršku Generala Douglas MacArthur-a omogućio je Richard Chun-u, Ki Whang Kim-u, Daeshik Kim-u, Sijak Henry Cho-u i Jhoon Rhee-u da u SAD-u organizuju First Universal Open Championchip. Na tom takmičenju su pored majstora borilačkih vještina iz Koreje, učešće uzeli i majstori borilačkih vještina iz Japana i Kine. Dr Kim je 1971.godine postao Predsjednik Koreanske Taekwondo Asocijacije, dok je 1973.godine izabran za Predsjednika WTF-a, World Taekwondo Federation.
Dr Kim je izabran (1986) za člana Međunarodnog Olimpijskog Komiteta. Pred Olimpijske igre održane u Seoul-u (1988), Dr Kim je izabran za Potpredsjednika nacionalnog  Organizacijskog komiteta Igara. Na istoimenim Olimpijskim igrama, sportski dio taekwondo-a (kyorugi – sportska borba) je učestvovala kao demonstrativni sport. Dr Kim je 1992.godine izabran za Predsjednika Međunarodnog Olimpijskog Komiteta i uz svoj uticaj se izborio da sportski dio taekwondo-a (kyorugi – sportska borba) na Olimpijskim Igrama u Sidney-u 2000.godine bude promovisan kao zvanična sportska disciplina. Jedna velika karijera, koja je toliko dobrog donela za taekwondo, morala je da bude prekinuta 2004.godine, kada je Dr Kim zbog političko-finansijskog skandala morao da napusti svoju poziciju u međunarodnom Olimpijskom Komitetu.
Taekwondo je danas jedna od najpopularnijih borilačkih vještina u svijetu. Na listi 100 najvećih sportova na svijetu, kyorugi (sportska/olimpijska borba) se nalazi na 46 mjestu i ispred nje je samo sportska verzija judoa (35.mjesto). Na istoj listi je sportska verzija karatea na 60.mjestu, iza sportske verzije Wu Shue-a (49.mjesto), dok je jiu jutsu (Brazilska verzija) na 84.mjesto (biggestglobalsports.com). Taekwondo se vježba u više od 200 država svijeta što je čini najraspostranjenijom borlačkom vještinom na svijetu. Prema podacima Kukkiwon-a (gdje su evidentirani svi crni pojasevi POOM/DAN zvanja na svijetu) preko 9 miliona ljudi su trenutno nosioci crnog pojasa u svijetu. Ekspanzija je posebno uočljiva od početka 80.tih godina 20.vijeka i dalje traje.

vrh strane